Ròng rọc là thiết bị nâng hạ sơ khai nên có cấu tạo rất đơn giản, nó có 1 bánh xe có rãnh điều hướng 1 sợi dây cáp hoặc dây thừng có khả năng chịu được sức nặng của vật cần kéo. Bánh xe quay quanh một trục cố định được gắn với một móc treo. Khi sử dụng, gắn vật nặng vào 1 đầu dây cáp, người dùng sức kéo đầu còn lại vật nặng sẽ được đưa lên cao dễ dàng.
Khi nâng những vật nặng lên cao người ta có thể treo ròng rọc lên cao vắt dây qua rãnh của ròng rọc, buộc vật vào một đầu dây, muốn kéo vật lên thì phải kéo đầu dây kia xuống làm bánh xe quay tại chỗ. Ròng rọc được sử dụng theo cách này được gọi là ròng rọc cố định .
Khi nâng những vật nặng lên cao người ta có thể buộc cố định một đầu dây lên cao, luồn dây qua rãnh của ròng rọc, móc vật vào ròng rọc. Muốn kéo vật lên, thì phải kéo đầu dây kia lên làm bánh xe vừa quay, vừa chuyển động lên cùng vật. Ròng rọc được sử dụng theo cách này được gọi là ròng rọc động