Bên cạnh những cuộc khởi nghĩa với quy mô lớn, nhỏ để bảo vệ vững chắc quyền tồn tại độc lập của mình, ông bà xưa đã xem văn hóa là một mặt trận quan trọng chống xâm lược. Chính vì vậy, trong cuộc đấu tranh lâu dài nhất, quyết liệt và phức tạp nhất nhằm bảo vệ văn hóa và nòi giống Việt Nam chống chính sách đồng hóa của Hán, Đường, dân tộc ta đã chiến thắng. Và sau nghìn năm đô hộ ấy, ta vẫn là ta, lớn mạnh hơn trước, nung nấu mãi đến sau này cho chúng ta lòng yêu nước, chí căm thù quân xâm lược….
Cuộc đấu tranh bảo vệ văn hóa dân tộc của cả dân tộc để chống đồng hóa đã diễn ra dưới nhiều nội dung và hình thức, phong phú và sâu sắc. Bài viết nhỏ này, dưới góc độ dân tộc học – lịch sử sẽ chủ yếu trình bày việc bảo vệ phong tục tập quán – là những yếu tố quan trọng của tâm lý và văn hóa dân tộc.
Một phong tục xã hội phổ biến, rất được người Việt quan tâm thực hiện, đó là tục mở hội hàng năm ở các làng. Làng nào cũng có ngày hội hàng năm của mình. Lúc đầu thì tổ chức vào mùa thu, về sau chuyển dần vào mùa xuân. Ở những ngày hội làng ấy, người ta huy động cả làng, dự vào nghi thức tín ngưỡng, chủ yếu là các tín ngưỡng nông nghiệp và dự vào các cuộc vui chơi, các cuộc đua tài – cũng đã trở thành phong tục.
Hội làng của người Việt trong thời đại chống Bắc thuộc với những tiết mục mà sử sách đương đại ghi nhận, cùng với những tiết mục còn được bảo lưu trong các hội làng ở thời đại sau nữa cho thấy rằng một mặt đã có thêm ý nghĩa , mục đích tín ngưỡng mới, trong đó, đáng chú ý là sự sùng bái tưởng niệm những anh hùng có công tích cực trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ độc lập dân tộc.
Trong khi Hán, Đường cố gắng thay văn hóa nhân dân ta bằng văn hóa Hán thì một tín ngưỡng đặc biệt, là sản phẩm thuần túy của các đơn vị làng Việt Nam cổ truyền, có quy mô toàn làng, với chức năng hạt nhân của hội làng, nằm ngay trong nội dung và hình thức của một sinh hoạt văn hóa tiêu biểu nhất của xã hội nông thôn ta xưa vẫn được duy trì. Hạt nhân ấy mang tính chất điển hình và có tác dụng đặc biệt đối với làng. Đó là các nghi thức thờ các anh hùng làm thành hoàng – một tín ngưỡng về thần bảo vệ chung cho cả làng và từng làng, vốn là sự tôn thờ tổ tiên đã có từ trước đó.
tick mnh nha bn^_^ |