I. MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Phân loại động, thực vật
Tính đa dạng của động vật và thực vật là sự phong phú về các loài, các cá thể của loài và môi trường sống của chúng.
Thực vật bao gồm những sinh vật có đặc điểm chung là: tự tổng hợp được chất hữu cơ, phần lớn không có khả năng di chuyển, phản ứng chậm với các kích thích từ bên ngoài. Thực vật có hoa là những thực vật mà cơ quan sinh sản là hoa, quả, hạt. Ví dụ như cây lúa, ngô, khoai, bầu, bí, hoa hồng, cây gỗ lim…Thực vật không có hoa có cơ quan sinh sản không phải là hoa, quả. Ví dụ như cây rêu, cây dương xỉ, cây thông…Giới Thực vật được chia thành nhiều ngành có những đặc điểm khác nhau: Ngành Rêu, Ngành Dương xỉ, Ngành Hạt trần, Ngành Hạt kín.
Động vật bao gồm những sinh vật có đặc điểm chung là: có khả năng di chuyển, có hệ thần kinh và giác quan, dị dưỡng. Giới Động vật được chia thành nhiều ngành có những đặc điểm khác nhau như : Ngành Động vật nguyên sinh, Ngành Ruột khoang, các ngành Giun, Ngành Thân mềm, Ngành Chân khớp, Ngành Động vật có xương sống (gồm các lớp: Cá, Lưỡng cư, Bò sát, Chim, Thú).
2. Vai trò của động, thực vật
- Cây mọc ven đường cho bóng râm và làm đẹp cho thành phố, làng quê. Người ta đã tính rằng cứ một cây xanh trồng trong thành phố bằng 5 máy điều hòa chạy liên tục 20 giờ 1 ngày. Cây còn tác dụng cản bớt ánh sáng và cản sức gió nên có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, tăng lượng mưa của khu vực.
Trong quá trình quang hợp cây lấy vào khí cacbonic và nhả ra khí ôxi cung cấp cho quá trình hô hấp của con người và động vật. Người ta ước tính rằng cứ 1 hécta cây trồng cung cấp đủ ôxi cho 30 người sống khỏe mạnh trong 1 năm. Những nơi có nhiều cây cối thường có không khí trong lành, cây còn có tác dụng ngăn bụi, diệt một số vi khuẩn, giảm ô nhiễm môi trường. Thực vật nhờ có tán cây cản bớt sức chảy của dòng nước do mưa lớn gây ra, rễ cây giữ đất nên góp phần quan trọng chống xói mòn, hạn chế lũ lụt, giữ nguồn nước ngầm, tránh hạn hán.
- Thực vật là nguồn lương thực, thực phẩm chủ yếu của loài người: Cây lương thực, Cây làm thức ăn, Cây làm gia vị, Cây ăn quả cung cấp đường, chất khoáng, vitamin.
- Thực vật là nguyên liệu để sản xuất giấy, đồ gỗ, nhựa, dầu thực vật, tinh dầu thực vật, đồ uống, thuốc chữa bệnh và các dụng cụ phục vụ cho đời sống như thảm, túi xách, chổi …
- Vai trò của động vật trong sản xuất: trâu bò cày bừa, voi vận chuyển gỗ, ngựa kéo xe, dâu tằm sản xuất tơ…Động vật còn là nguồn cung cấp thức ăn, dược phẩm, nguyên liệu xuất khẩu, sản xuất đồ da.
3. Các biện pháp bảo vệ động, thực vật
+ Chăm sóc và bảo vệ cây con.
+ Chăm sóc và bảo vệ động vật có ích dùng để tiêu diệt các động vật phá hoại mùa màng như bọ rùa, ong mắt đỏ, chim sẻ…
+ Không săn bắt động vật hoang dã và sử dụng những vật dụng được sản xuất từ động vật hoang dã như da, lông, ngà voi…
+ Bảo vệ, không khai thác các động thực vật quý hiếm trong sánh đỏ Việt Nam về động vật gồm các loài như: ốc xà cừ, hươu xạ, tôm hùm, rùa núi vàng, cá ngựa gai, khỉ vàng, gà lôi trắng, sóc đỏ, khướu đầu đen …
+ Thực hiện Luật BVMT, ngăn chặn phá rừng để bảo vệ môi trường sống của động thực vật; khuyến khích trồng cây gây rừng (kể cả rừng ngập mặn), phủ xanh đồi trọc.
+ Bảo vệ biển và bờ biển, chống ô nhiễm môi trường biển để bảo vệ động thực vật biển.
+ Tham gia tuyên truyền giáo dục rộng rãi để mọi người cùng tham gia bảo vệ rừng và biển.
II. GỢI Ý HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
I. MỤC TIÊU
Về kiến thức
- Kể tên và nhận biết được một số loài động thực vật ở Việt Nam.
- Nêu được vai trò quan trọng của động vật, thực vật đối với đời sống của con người.
Về kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát, nhận biết cây cối và con vật.
- Chăm sóc, bảo vệ cây cối và con vật.
Về thái độ
- Yêu thiên nhiên.
- Có thái độ đồng tình với những việc làm cần thiết để bảo vệ cây cối và những con vật có ích.
III. PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC
Học sinh THCS đã có khả năng quan sát, nhận biết, có ý thức bảo vệ động, thực vật, bảo vệ môi trường, vì vậy, cần cung cấp thêm thông tin cho các em để HS biết được sự đa dạng về sinh vật ở Việt Nam và ở địa phương mình, biết được vai trò của động thực vật đố với đời sống cũng như đối với nền kinh tế của địa phương. Giáo dục cho các em ý thức bảo vệ động, thực vật bằng cách chăm sóc chúng, phản đối những việc làm ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của sinh vật, ảnh hưởng đến môi trường. Do đó, tùy theo từng lớp, tùy theo thời gian thực hiện mà giáo viên lựa chọn phương pháp cho thích hợp.
- Một số phương pháp có thể tham khảo:
a/ Phương pháp trò chơi . Thông qua các trò chơi giúp các em chơi mà học. Ví dụ:
- Trò chơi : Đố vui “ Đoán xem con gì? Đoán xem cây gì?”
Cách chơi: Mỗi HS tham gia trò chơi được phân công là một loài cây hoặc con vật. Lần lượt từng em đứng trước lớp và hỏi cả lớp :
Đố các bạn tôi là con gì? (hay cây gì?)
Tôi có đặc điểm như sau...
Tôi có ích (hay có hại) cho cuộc sống của con người ?
Các bạn sẽ làm gì để bảo vệ tôi nếu cả họ nhà tôi bị tiêu diệt hết ?
Cá nhân hoặc tổ nào trả lời nhanh và đúng sẽ thắng cuộc.
- Trò chơi: Xem ai đoán nhanh
GV chuẩn bị những hình vẽ hay những đoạn băng về các cây, con sống trong các môi trường khác nhau. Tổ chức cho các em chơi theo cá nhân hoặc theo nhóm . Xem nhóm nào đoán nhanh tên cây con và môi trường sống của chúng, đoán xem khi nào thì chúng sinh trưởng và phát triển tốt, khi nào thì chúng bị tiêu diệt.
Cá nhân hoặc nhóm nào đoán nhanh và đúng sẽ thắng cuộc.
- Trò chơi giải ô chữ.
- Trò chơi mở các mảnh ghép…
b/ Phương pháp thảo luận
Đây là phương pháp được sử dụng nhiều trong GDBVMT. Qua thảo luận, mọi HS đều suy nghĩ, đóng góp ý kiến của mình giúp các em hứng thú, tự tin trình bày và bảo vệ ý kiến của mình trước tập thể.
Ví dụ: Giả sử nếu không có động vật và thực vật thì đời sống của chúng ta sẽ ra sao? Nhà bạn nuôi con vật nào? Bạn hãy nêu cách bạn chăm sóc con vật đó?
c/ Phương pháp thực nghiệm
Tổ chức cho HS trực tiếp được trải nghiệm, được tham gia vào công việc cụ thể như: Trồng và chăm sóc cây rau cải; Nuôi và chăm sóc mèo; Quan sát khi mèo bắt chuột...Qua quá trình thực nghiệm giúp các em rèn kĩ năng thiết kế thí nghiệm, quan sát, nhận xét, đánh giá. Mặt khác còn làm cho các em yêu lao động, biết quý trọng thành quả lao động, yêu cây, con mà mình chăm sóc, trồng trọt, biết được giá trị và có ý thức bảo vệ chúng.
d/ Phương pháp tham quan, điều tra khảo sát thực địa
Trên cơ sở quan sát, điều tra khảo sát giúp HS thấy được sự phong phú đa dạng của động thực vật, yêu thiên nhiên đồng thời cũng thấy được những thực trạng về môi trường để giúp các em hành động đúng và lên án những hành động làm ô nhiễm môi trường. Đồng thời, tổ chức các hoạt động thực tiễn giúp học sinh có ý thức lao động, có thói quen bảo vệ môi trường tại trường, lớp, gia đình và xã hội.
Ngoài ra, có thể tổ chức các cuộc thi như: Thi tìm hiểu động thực vật tại địa phương; Thi vẽ tranh về động thực vật... ; tổ chức câu lạc bộ bảo vệ môi trường, bảo vệ biển...
phamngoctienpy1987844 
vxh2k9850 
Khang1000 
Tí Vua Đệ Nhất 
