Bồng bềnh dải lụa êm trôi
Dòng xanh ru đẫm hồn tôi bao giờ?
Tiếng then như tỉnh như mơ
Sắc chàm, đàn tính, câu thơ ân tình.Người quê chân chất mà xinh
Mười phương hội tụ đất mình nên duyên
Chòng chành sóng vỗ mạn thuyền
Sương giăng hồ Cốc ảo huyền ngất ngây
Hương trà hoà quyện mây bay
Bùa mê ai thả đất này trung du?
Lẫy lừng một thửa chiến khu
Tỉn Keo, Khuôn Tát Thủ đô gió ngàn.
Tiềm năng thức dậy thép gang
Xi mang, than, quặng chào hàng muôn nơi.
Phượng Hoàng gọi Thác Mưa rơi
Chùa Hang, hội Đuổm giữa trời biếc xanh...
Mai Đức Nguyên
_______________________
Uống rượu ở Thái Nguyên
Uống rượu ở Thái Nguyên
Bạn hãy cạn thêm ly rượu nữa
Thái Nguyên se lạnh, chớm Đông rồi
Mắt bạn dường như đang chớp lửa
Thắp kho tình nghĩa giữa tim tôi
Chao ôi! Rượu Thái trong văn vắt
Đậm vị hương quê, thấm đậm tận hồn
Ta cạn ly này, thay lời chúc
Trời chiều chuyếch choáng, thoáng hoàng hôn
Một đời người mấy ngày thơ thả
Ta hãy nâng ly uống thật lòng
Quên những tháng năm dài vất vả
Xá gì khanh tướng với vương công
Uống đi bạn hỡi, quên đời tục
Kìa cái vầng trăng đã ửng hồng
Ta ngộ ra điều tâm đắc nhất
Trăng nào chẳng lặn ở đằng Đông
_____________________________
Người Thái nguyên
Trai Thái gái tuyên
Đó là đương nhiên
Đừng thằng nào nói liên thiên
tao đập cho chết liền
Gái tuyên thì xấu điên
Trai Thái đẹp lại duyên
Thích là chơi liên miên
Lại chẳng thiếu gì tiền
Tính tình thì Trung kiên
Phóng xe thì như điên
Phải nói là hơn cả tiên
Em nào có cần tiền
Gặp anh, anh sẽ Xiên.
____________________
Chè Thái
Ai đã từng lên đất Thái
Ai đã từng đựơc hái chè
Đã từng được nghe câu hát
" Chè Thái rất là nát"
Thì hãy tát cho chúng một phát.
Qua Đu, tới Đuổm, lên Chào
Rẽ qua phố Ngữ thì vào chợ Chu
Có những địa danh không chỉ quen thuộc với người Thái Nguyên mà còn nổi tiếng với du khách gần xa cũng đi vào ca dao một cách tự nhiên:
Khi Mỏ Bạch, khi Xương Rồng
Khi Phù Liễn tự, khi Đồng Mỗ am
Cũng có những địa danh đi vào ca dao với một tình yêu quê hương da diết và sâu lắng:
Dạo chơi non nước Vô Linh
Phong cảnh hữu tình để nhớ cho ai
Ngàn Tây là dải núi dài
Có con sông Khốn chảy hoài phía đông
Bàn Cờ, Khảm Tướng, Cao Trung
Mũi Cày, Đụn Rạ trùng trùng nước non
Không chỉ thể hiện cảnh đẹp, ca dao Thái Nguyên còn chỉ sự bệnh tật, cực khổ:
Những người lử khử, lừ khừ
Chẳng ở Đại Từ cũng ở Võ Nhai
Về phương ngôn, các câu phương ngôn đa phần nói đến các làng quê trên đất Thái Nguyên:
Chết ông, chết cha không bằng Xuân La uống rượu
Chuôm Bồ Đề, giếng Bố Đa, chùa Phượng Linh, đình Đức Trọng
Cá Khe Mo, bò Văn Hão, lão Trung Thần, dân Hóa Thượng
Trống đình làng Thái, cổ đãi làng Chiềng
Phương ngôn cũng đúc kết một cách hóm hỉnh những đặc tính của con người từng vùng miền:
Khéo ăn làng Thói
Khéo nói Úc Kỳ
Rù rì Phương Độ
Sừng sộ Nga Mi
Ru không chịu đi
Là anh làng Vạn
Ăn chơi có hạng
Là đất Phao Thanh
Thích được làm anh
Thanh niên làng Cả…
Cá tươi xem lấy đôi mang
Người khôn xem lấy đôi hàng tóc mai
Tương tự như vậy, có câu:
Tóc mai dài xuống mang tai
Là người khó tánh ít ai vừa lòng
Một tướng mạo khả ái danh cho khách má hồng:
Tóc thưa, dài, mướt, trắng da
Ở hàng lầu các, dung hòa phu nhân
Ngược lại, đây là hình ảnh lý tưởng:
Tóc đen, thưa, rộng mà dài
Vuông tròn sắc mặt là trai anh hùng
Nhìn tưởng của cả hai: đàn ông lẫn đàn bà:
Đàn ông ít tóc: an nhàn
Đàn bà ít tóc: dở dang duyên tình
Tương tự, và ở chiều người lại, ca dao có câu:
Đàn bà nhiều tóc thì sang
Đàn ông nhiều tóc thì mang nặng đầu
Như vậy, có thể thấy rằng dân gian quan niệm đàn bà nhiều tóc là tốt tướng. Ngược lại, đàn ông ít tóc mới hay, trừ trường hợp:
Cái sọ trọc như không có tóc
Kém công danh lao lực về sau
Hàm răng cũng là nơi để người bình dân đánh giá chân dung con người.
Nhưng lời dành cho phái mạnh:
Trai mà có cặp răng nanh
Gan dạ , chịu đựng, khôn lanh đủ điều
Dành cho thiếu phụ:
Răng cao, miệng nhỏ: điêu ngoa
Răng thấp môi kín: thương cha nhớ chồng
Một câu khác cũng gần tương tự, nhưng có kết hợp với những yếu tố “da trắng” và “mặt sẫm”:
Răng thưa, da trắng: gái hay
Răng thưa, mặt sẫm: đổi thay chuyện tình
1.2. Mặt, trán, má, mày …
Trông mặt mà bắt hình dong, từ quan niệm ấy, nên trong kho tàng ca dao Việt Nam không ít lần người bình dân bày tỏ cách nhận diện con người qua mặt, mày:
Mặt dài tuy nhỏ: vui chơi
Tai to mặt ngắn: chịu lời đắng cay
Ở trán, một bộ phận nằm trên khuôn mặt cũng là nơi thể hiện tính cách, đối với phái nam, dân gian nhận xét:
– Đàn ông gân trán nổi cao
Tánh tình nóng nảy, dạt dào ái ân
Huyền thoại Thái nguyên
Bồng bềnh dải lụa êm trôi
Dòng xanh ru đẫm hồn tôi bao giờ?
Tiếng then như tỉnh như mơ
Sắc chàm, đàn tính, câu thơ ân tình.Người quê chân chất mà xinh
Mười phương hội tụ đất mình nên duyên
Chòng chành sóng vỗ mạn thuyền
Sương giăng hồ Cốc ảo huyền ngất ngây
Hương trà hoà quyện mây bay
Bùa mê ai thả đất này trung du?
Lẫy lừng một thửa chiến khu
Tỉn Keo, Khuôn Tát Thủ đô gió ngàn.
Tiềm năng thức dậy thép gang
Xi mang, than, quặng chào hàng muôn nơi.
Phượng Hoàng gọi Thác Mưa rơi
Chùa Hang, hội Đuổm giữa trời biếc xanh...
Mai Đức Nguyên
tick mk nha bn!!!