Đầu thế kỷ 16, lợi dụng lúc vua Lê Cung Hòang ươn hèn, tháng 6 năm 1527, Mạc Đăng Dung đem quân về, ép vua nhường ngôi, lập nên triều Mạc. Sau đó truyền ngôi cho con trưởng là Mạc Đăng Doanh. Nhà Mạc truyền ngôi được năm đời, tổng cọng 65 năm. tuy vậy con cháu kéo lên Cao Bằng và tiếp tục cai trị xứ Đàng Trên cho đến năm 1677 mới bị tiêu diệt hẳn.
1. Mạc Đăng Dung (1527-1529)
2. Mạc Đăng Doanh (1530 -1540)
3. Mạc Phúc Hải (1541-1546)
4. Mạc Phúc Nguyên (1546 -1561)
5. Mạc Mậu Hợp (1562-1592)
Nhà Lê Sơ cai trị được 99 năm, kéo dài từ Lê Thái Tổ ( Lê Lợi ) đến Lê Cung Hồng bị giết năm 1527. tất cả là 10 đời vua.
Sau khi nhà Mạc truất phế nhà Lê, cựu thần nhà Lê là Nguyễn Kim đem quân vào rừng núi Việt – Lào. Khi đủ mạnh, năm Quý Tỵ ( 1533 ) phong Lê Ninh, cháu năm đời vua Lê Thánh Tông làm vua gọi là Lê Trang Tông. Vua đặt niên hiệu Nguyên Hồ và tôn Nguyễn Kim làm Thượng phụ thái sư Hưng quốc Công. Trịnh Kiểm là con rể Nguyễn Kim nắm giữ binh quyền và sau đó nắm giữ mọi quyết định triều chính.
Kể từ Lê Trang Tôn ,nhà Lê còn làm vua thêm 16 đời vua, tổng cộng 255 năm.
11. Lê Trang Tôn (1533-1548)
12. Lê Trung Tôn (1548-1556)
13. Lê Anh Tông (1556-1573)
14. Lê Thế Tông (1573-1599)
15. Lê Kính Tông (1600-1619)
16. Lê Thần Tông (1619-1662) ( làm vua hai lần)
17. Lê Chân Tông (1643-1649)
18. Lê Huyền Tông (1663-1671)
19. Lê Gia Tông (1672-1675)
20. Lê Hy Tông (1675-1705)
21. Lê Dụ Tông (1705-1729)
22. Lê Duy Phường (1729-1732)
23. Lê Thuần Tông (1732-1735)
24. Lê Ý Tông (1735-1740)
25. Lê Hiển Tông (1740-1786)
26. Lê Mẫn Đế ( Chiêu Thống ) (1787-1788)