- Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương:
Hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho thơ ca. Đã có rất nhiều tác giả thành công với đề tài này. Một trong số đó là nhà thơ Hồ Xuân Hương với bài thơ Bánh trôi nước. Bài thơ đã để lại cho người đọc nhiều cảm xúc. Bài thơ bánh trôi nước là một bài thơ hay trong chùm thơ vịnh vật của Bà chúa Thơ Nôm-Hồ Xuân Hương. Bài thơ được viết theo thể Thất ngôn tứ tuyệt với nhiều nghệ thuật độc đáo, sáng tạo, mang dấu ấn cá nhân của tác giả. Đặc biệt, cách sử dụng ngôn từ giàu giá trị gợi cảm và hình ảnh mang ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc, bài thơ đã làm nổi bật hình ảnh chiếc bánh trôi, qua đó gợi liên tưởng tới vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Trước hết, đọc bài thơ, hình ảnh chiếc bánh trôi hiện lên thật hấp dẫn, sinh động, làm ta vô cùng thích thú. Qua ngòi bút của nữ thi sĩ, đã hiện lên khá rõ nét từ hình dáng, màu sắc đến cả quá trình làm bánh: chiếc bánh trôi vừa trắng vừa tròn được làm bằng thứ bột nếp dẻo thơm, ở giữa có nhân đường phèn. Quá trình làm bánh cũng thật công phu: nhào bột, nặn bánh, nấu bánh với công thức “bảy nổi ba chìm”. Bằng tài năng và tấm lòng của người phụ nữ đầy cá tính, từ một chiếc bánh trôi bình thường, dân dã đã hiện lên một cách tự nhiên, sống động, lạ thường. Không chỉ thích thú với hình ảnh chiếc bánh trôi nước, mà bài thơ còn gợi lên trong ta bao cảm xúc về hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa. Đây cũng chính là nghệ thuật ẩn dụ độc đáo, là chủ đề tư tưởng mà thi sĩ Hồ Xuân Hương muốn gửi gắm qua văn bản. Đầu tiên, ta rung động trước vẻ đẹp ngoại hình hoàn hảo của người phụ nữ: “Thân em vừa trắng lại vừa tròn”. Mở đầu câu thơ, tác giả sử dụng mô-típ rất quen thuộc trong ca dao, đó là cụm thừ “thân em”-hai tiếng đó được cất lên một cách đầy tự hào, kiêu hãnh của người phụ nữ khi nói về vẻ đẹp của chính bản thân mìn. Tiếp đó, tác giả sử dụng điệp từ “vừa”, kết hợp phó từ “lại” và hai tính từ “trắng”, “tròn”đã khẳng định được vẻ đẹp hoàn hảo, xinh tươi, tràn đầy sức sống của một người con gái. Đó là vẻ đẹp ngoại hình mang nét truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Mặc dù có vẻ đẹp tâm hồn hoàn hảo như thế, nhưng cuộc đời, số phận của những những người phụ nữ xưa lại lênh đênh chìm nổi, khiến ta vô cùng xót xa thương cảm: “Bảy nổi ba chìm với nước non”/ “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Hồ Xuân Hương đã sử dụng một cách sáng tạo thành ngữ “Ba chìm bảy nổi” để diễn tả số kiếp chìm nổi, long đong của người phụ nữ. Những người phụ nữ đẹp là thế, duyên dáng là thế, nhưng cuộc sống của họ hoàn toàn phụ thuộc vào những định kiến khắt khe, hẹp hòi của xã hôi phong kiến vào tư tưởng “trọng nam khinh nữ”. Chính vì vậy, những người phụ nữ xưa không có quyền quyết định cho số phận của mình, họ phụ thuộc vào xã hội, vào kẻ khác, thật thương cảm cho họ. Dù cuộc đời, số phận bất hạnh là thế, nhưng người phụ nữ vẫn luôn tỏa sáng vẻ đẹp tâm hồn, phẩm hạnh khiến ta vô cùng trân trọng, cảm phục: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Cụm từ “mà em vẫn giữ” vang lên ở đầu câu thơ như một lời khẳng định chắc chắn: dù bất kì hoàn cảnh nào, dù cuộc đời có xô đẩy đến đâu, họ vẫn giữ vẹn nguyên phẩm hạnh của mình. Đó là tấm lòng son, là sự thủy chung, son sắt. Ta như cảm nhận được cuộc đời càng xô đẩy, càng vùi dập thì tâm hồn của họ lại càng lung linh sáng ngời. Với thể thơ Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật, ngôn ngữ hàm súc, dân dã mộc mạc, đặc biệt là hình ảnh ẩn dụ, đa nghĩa, bài thơ đã gợi lên trong ta nhiều cảm xúc, đặc biệt hơn là về hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa-người phụ nữ có vẻ đẹp ngoại hình, phẩm hạnh hoàn hảo, đáng trân trọng, nhưng cuộc đời lại bất hạnh, đáng thương. Hồ Xuân Hương đã viết về họ bằng tất cả tấm lòng, sự đồng cảm, sẻ chia, đặc biệt là sự trân trọng, ngợi ca đối với những người phụ nữ. Đó chính là giá trị nhân văn sâu sắc của bài thơ.