Chắc hẳn các bạn cũng như tôi, cũng không bao giờ quên được cảm giác lần đầu tiên đi học. Lần đầu bước chân vào lớp một ấy là cảm giác bồi hồi, bỡ ngỡ, chút sợ sệt xen lẫn chút thích thú. Và có lẽ nhà văn Thanh Tịnh cũng thế, ông cũng cảm nhận về ngày đầu đi học như chúng ta, vì thế mà truyện ngắn "Tôi đi học" đã được chắp bút. Thanh Tịnh là nhà văn nổi tiếng với chất văn đằm thắm, giọng văn trữ tình và phảng phất chất thơ. Năm 1941, ông đã viết truyện ngắn "Tôi đi học" in trong tập "Quê mẹ" để ghi lại chân thực tâm trạng của nhân vật "tôi" trong buổi khai trường đầu tiên.
Câu chuyện mở đầu bằng hình ảnh lá rụng cuối thu. Vào buổi sáng sớm tinh mơ, đầy sương thu và gió lạnh. Hình ảnh cậu bé nhân vật “tôi” hiện lên thật rõ nét. Cậu bé nôn náo, háo hức được mẹ dắt tay đến buổi tựu trường đầu đời học sinh. Vẫn là con đường thân quen hàng ngày đều đi qua, nhưng hôm nay cậu có cảm giác là lạ. Tất cả cảnh vật dường như thay đổi vì trong lòng "tôi" có sự thay đổi lớn, hôm nay "tôi" đi học. Cậu bé thấy mình có sự thay đổi, cậu đã lớn hơn, trưởng thành hơn, không còn những buổi lội sông, không còn những buổi ra đồng như đám thằng Quý, thằng Sơn nữa.
Cái buổi tựu trường thật quý giá biến bao. Khoác trên người chiếc áo mới tinh tươm cùng cuốn vở cầm trên tay còn thơm mùi giấy mới, cậu bé thấy mình "trang trọng và đứng đắn" hơn hẳn. Bên cạnh đám bạn bằng tuổi, ríu rít gọi tên nhau, trao nhau xem từng trang vở, điều đấy dần thành những kỉ niệm. Ôm trong tay quyển vở mới, cậu thoáng chút nghĩ ngây thơ: chắc chỉ có ngươi thạo mới cầm được bút. Ý nghĩ thoáng qua “như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi” làm nổi bật suy nghĩ trong sáng của cậu học trò trong buổi khai trường đầu tiên.
Đi một lúc cũng tới trường, cảm giác hồi hộp lại dâng lên. Sân trường đông vui và ngộn nhịp quá. Ngôi trường to và đẹp. sạch sẽ và ngăn nắp. Cậu bé cảm thấy ngôi trường Mỹ Lý hôm nay oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp vậy. “Tôi” cảm thấy, buổi tựu trường với bao cảm xúc, nói thật bồi hồi, bỡ ngỡ nhưng rất đỗi thiêng liêng. Nhân vật “tôi” bỡ ngỡ, rụt rè nép bên mẹ như “con chim đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng, e sợ”. Đây là hình ảnh so sánh “đắt” của Thanh Tịnh. Câu văn muốn giãi bày sự tự do, muốn bay chạm đến những thế giới kì diệu, nhưng còn đang bỡ ngỡ. Chỉ một chút thôi, cái bỡ ngỡ ấy sẽ tan biến, cậu bé sẽ thoải mái bay đi tìm bến bờ tri thức.
Tiếng trống trường ngày khai giảng vang lên từng hồi, đọng lại trong tim những cô bé, cậu bé ngày đầu đến lớp. Cái cảm giác thôi thúc, giục giã vang lên bao trùm xunh quanh ngôi trường Mĩ Lý xinh đẹp. Xếp hàng vào lớp, bao cô bé, cậu bé òa khóc khi phải rời xa vòng tay cha mẹ. Nhân vật “tôi” cũng vậy. Vào lớp, được thầy giáo mỉm cười chào đón, chú cảm thấy cô đơn vì lần đầu tiên xa đi học xa mẹ.
Ngồi trong lớp, nhân vật “tôi” thấy mọi thứ xa lại nhưng lại rất đỗi thân thương. Thầy giáo trẻ mỉm cười chào đón, các bạn học mới cũng rất thú vị và đáng yêu. Chú bắt đầu bài học đầu tiên, những bài học ấy, sẽ đưa chú đến những phương trời mới, những thế giới diệu kỳ.
Tác phẩm khép lại với bao dư vị đẹp đẽ. Nó làm sống dậy tuổi thơ tươi đẹp với ngày tựu trường trong tôi cũng như bao bạn đọc khác. “Tôi đi học” là truyện ngắn hay, là một vé đưa ta trở về thời thơ ấu. Chất thơ bàng bạc trong truyện khiến độc giả nhớ ghi, và tác phẩm sẽ sống mãi cùng thời gian.