Cảnh khuya và Rằm tháng giêng đều đ ợc viết vào thời k Bác đang chỉ đạo cuộc kháng chiến chống Pháp ở chiến khu Việt Bắc. Hai bài th cng đều viết về trăng thế nh ng mỗi bài mỗi vẻ. Hình ảnh ánh trăng trong mỗi bài cng vì thế mà đẹp theo một góc chiếu khác nhau.
Ở bài Cảnh khuya, trăng đ ợc quan sát dờng nh một tầm nhìn hẹp. Ánh trăng không hiện lên bằng cả một vầng sáng tròn đầy mà lại đ ợc cảm nhận theo một chiều kích khác. Nó phủ trùm lên những tán cây, chiếu rọi rồi ri rớt, lan tỏa hàng trăm ngàn đốm sáng trên mặt đất. Trăng quyện hòa gần gi và tràn đầy sức sống
"Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”.
êm thanh t nh, cảnh vật cng t nh đến nỗi chúng ta có thể nghe thấy tiếng suối hát rất trong. Cảnh ấy, tình ấy khiến chúng ta ngh đến vẻ đẹp cổ điển của ánh trăng. Trăng với ng ời ở đây dờng nh đang đối ứng và đối ẩm. Trăng chia sẻ với ng ời và ng ời dờng nh cng đang muốn tâm sự cùng trăng.
Trăng ở Nguyên tiêu cng ở trong cảnh t nh nh ng nó không chất chứa suy t . Không giống với Cảnh khuya, trăng ở đây thoáng rộng, phóng túng và tràn trề sức sống h n:
Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Trăng xuân, lại là trăng của đêm rằm chính vì thế mà nó tròn đầy viên mãn. Ánh trăng tràn trên khắp mặt sông rồi quện hòa vào cái sức sống của đất trời sông nớc. Cái hay cái đẹp của trăng ở bài th này không chỉ là sự thi vị mà còn là ở cái sức xuân, cái niềm lạc quan tin t ởng mà nó đang tiếp vào lòng ng ời chiến s. Trăng ở đây thực sự đang chấp cánh bay lên cho những vần th .
Có thể nói dù đ ợc viết trong những hoàn cảnh khó khăn của cuộc kháng chiến, thế nh ng ở cả hai bài th , chúng ta đều thấy hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của Bác, ó là một tâm hồn lạc quan, yêu đời và tha thiết đối với thiên nhiên. ó cng là một tâm hồn luôn canh cánh một nỗi niềm vì dân vì nớc.
ọc th Bác, chúng ta cảm nhận đ ợc vẻ đẹp của một cốt cách thanh cao. Bác yêu nớc, th ng dân và Ng ời cng luôn sống với thiên nhiên đậm đà, sâu sắc.
Th Bác giản dị, tự nhiên, hồn hậu và trong sáng. Vì thế những vần th của Bác bao giờ cng chan hòa, dễ kh i gợi niềm thích thú và tình yêu trong lòng mỗi chúng ta.