Mùa xuân, theo cách lí giải của khoa học, là khi trái đất nghiêng dần về phía mặt trời và giờ chiếu sáng tăng lên. Đó là khi vạn vật được sưởi ấm sau khoảng thời gian dài lạnh lẽo của mùa đông và thiên nhiên cũng nhờ đó mà đâm chồi nảy lộc. Cái đặc trưng riêng ấy của mùa xuân, không biết vì sao khi đi vào thơ ca lại thấm đẫm vẻ đẹp trữ tình, say mê lòng người. Nói đến mùa xuân trong thơ ca không thể không nhắc đến thi phẩm tuyệt bút “Mùa xuân nho nhỏ” của nhà thơ Thanh Hải. Thanh Hải là nhà thơ tiêu biểu của mảnh đất cố đô xinh đẹp, nổi tiếng với những vần thơ mượt mà, đậm đà chất Huế. “Mùa xuân nho nhỏ” được ông viết trong những năm tháng cuối đời khi đang nằm trên giường bệnh vào năm 1980, khi đất nước đã trải qua thời kì kháng chiến sục sôi được năm năm. Bài thơ là một cái nhìn về mùa xuân một cách tin yêu, tràn ngập sức sống của tác giả, đặc biệt là khung cảnh hòa bình trong công cuộc xây dựng đất nước ở hai khổ thơ sau:
“Mùa xuân người cầm súng
…
Cứ đi lên phía trước.”
Nếu như khổ thơ đầu tiên tác giả chú trọng về mùa xuân của thiên nhiên, đất trời, thì đến đây, Thanh Hải lại hướng về mùa xuân của nhân dân, của đất nước:
“Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ”
Mùa xuân của thiên nhiên giờ đây đã chuyển hướng thành mùa xuân của cách mạng. Ta dễ dàng thấy được điệp cấu trúc “mùa xuân người…” cùng điệp từ “lộc” cho thấy mùa xuân gắn liền với hai lực lượng nòng cốt của Tổ quốc: lực lượng chiến đấu và lực lượng sản xuất. “Người cầm súng” chính là lực lượng chiến đấu, là những người lính cách mạng đã đổ máu và nước mắt để mang về mùa xuân yên bình cho nhân dân. “Người ra đồng” chính là lực lượng sản xuất, là những người nông dân cần cù, chăm chỉ đã đổ mồ hôi, công sức để đem lại một mùa xuân ấm no cho đất nước. Điệp từ “lộc” xuất hiện ở đầu câu mang nhiều nghĩa khác nhau. Đầu tiên, “lộc” tượng trưng cho sự may mắn, phát tài, phát lộc vào mùa xuân. Hơn nữa, “lộc” còn là chồi non chuẩn bị đâm hoa kết trái, là sức sống mãnh liệt của mùa xuân cũng giống như đất nước đang vươn mình phát triển trong giai đoạn xây dựng lại. Ý thơ tưởng chừng như đơn giản nhưng lại mang nhiều hàm ý sâu sắc của thi sĩ: ước mong một mùa xuân đất nước trường tồn vĩnh cửu, luôn ấm no, luôn tràn đầy may mắn.
Âm hưởng của đoạn thơ lúc này bắt đầu khẩn trương hơn, dồn dập hơn:
“Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao…”
Người đọc có thể thấy được sự xuất hiện của phép điệp ngữ một lần nữa ở cụm “Tất cả như…”. Điều đó cho thấy là mọi người, mọi vật trên đất nước đều đã hòa cùng khí thế tươi vui, nhộn nhịp của mùa xuân. Từ láy “hối hả” mang ý nghĩa của sự gấp gáp, vội vã, còn từ láy “xôn xao” lại mang ý nghĩa là sự kết hợp của nhiều âm thanh xen lẫn vào nhau, không khí náo động khiến cho bài thơ vang lên như một nhạc điệu tươi vui, mạnh mẽ khác thường. Đó chính là hành khúc mùa xuân của một đất nước đổi mới, một đất nước không còn chiến tranh, loạn lạc, một đất nước yên bình, no ấm.
Đoạn thơ tiếp theo tác giả nói lên những suy tư về quá khứ và cả tương lai của đất nước:
“Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”
Ta có thể thấy được điệp ngữ “Đất nước” ở đầu câu nhưng được đặt trong hai bức tranh với hai mảng màu đen – trắng khác biệt. Bởi lẽ, một bên là đất nước trong quá khứ với bốn nghìn năm chịu ách đô hộ, đầy “vất vả và gian lao”, còn một bên là đất nước ở hiện tại và tương lai với nhiều hứa hẹn “đi lên phía trước”. Ai cũng biết rằng chặng đường bốn nghìn năm là một khoảng thời gian dài đằng đẵng, từ thế hệ này cho đến thế hệ khác đã đem xương máu của mình hiến dâng cho quê hương, đất nước. Bốn nghìn năm chưa bao giờ đất nước ta chịu khuất phục trước một đế quốc hùng mạnh nào. Để rồi giờ đây, đất nước được tác giả so sánh, ví “như vì sao”, một phép so sánh tuyệt đẹp, đầy ý nghĩa. Vì sao là nguồn sáng lấp lánh, là vẻ đẹp của bầu trời, là sự trường tồn vĩnh cửu, là sự vĩnh hằng của thời gian, là điều mà ai cũng khao khát ngắm nhìn. Đất nước tựa như vì sao là biểu lộ một tình yêu cao cả của nhà thơ dành cho đất nước, là sự tự hào dân tộc. Để rồi từ đó đất nước “cứ đi lên phía trước” với một phong thái tự tin, tràn đầy năng lượng. Động từ “cứ” như một lời khẳng định chắc nịch về tương lai tương sáng của đất nước, thể hiện chí khí và niềm tin sắt đá của thi sĩ đối với đất nước. Đoạn thơ mang ý nghĩa quá đỗi hào hùng khiến người đọc không khỏi xúc động về hình ảnh của đất nước.